Πότε η εξέταση προστάτη με μέτρηση του PSA είναι απαραίτητη

Αν και απαραίτητο όργανο, ο προστάτης αδένας στους άνδρες δεν είναι «αλεξίσφαιρος» όσον αφορά στην εμφάνιση δυσλειτουργιών ή άλλων παθολογικών καταστάσεων. Η κυρίαρχη λειτουργία του συγκεκριμένου οργάνου είναι η παραγωγή ενός υγρού το οποίο, μαζί με τα σπερματοζωάρια από τους όρχεις και τα υγρά από άλλους αδένες, συνθέτει το σπέρμα. Οι μύες που διαθέτει ο προστάτης διασφαλίζουν επίσης ότι το σπέρμα ωθείται με δύναμη στην ουρήθρα και στη συνέχεια αποβάλλεται κατά την εκσπερμάτιση. Τι γίνεται όμως όταν εκδηλώνεται κάποια δυσλειτουργία στο συγκεκριμένο όργανο και για τι φύσεως δυσλειτουργία γίνεται λόγος; Ο προστάτης αδένας μπορεί να εμφανίσει διάφορες παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες κυμαίνονται από καλοήθεις έως και κακοήθεις. Μάλιστα, ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί μια από τις πιο συχνές σε εμφάνιση μορφές κακοήθειας στον ανδρικό πληθυσμό. Για να ανευρεθεί όμως εγκαίρως μια τέτοια νεοπλασματική νόσος, θα πρέπει να διενεργηθεί μια ενδελεχής εξέταση προστάτη. Η κατεξοχήν μάλιστα επιλογή σε αυτή την περίπτωση είναι το PSA.

Τι είναι η εξέταση προστάτη με μέτρηση των επιπέδων του PSA;

Το ειδικό προστατικό αντιγόνο, ή PSA, είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από φυσιολογικά, καθώς και κακοήθη, κύτταρα του προστατικού αδένα. Η πιο διαδεδομένη εξέταση για την ανεύρεση παθολογιών του προστάτη είναι η μέτρηση των επιπέδων του PSA στο αίμα. Η μέτρηση αυτή επιτυγχάνεται μέσω αιμοληψίας, ενώ στη συνέχεια το δείγμα αίματος αποστέλλεται σε εργαστήριο για ανάλυση. Σε υγιείς άνδρες, τα επίπεδα PSA στο αίμα είναι σχετικά χαμηλά. Ωστόσο, διάφορες παθήσεις του προστάτη, συμπεριλαμβανομένης της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη, της προστατίτιδας και του καρκίνου του προστάτη, μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα του PSA. Γενικά, δεν είναι εφικτό μόνο με την εξέταση PSA να εξακριβωθεί με βέβαιο τρόπο ότι πράγματι ο ασθενής πάσχει από καρκίνο του προστάτη, καθώς το τελικό πόρισμα εξάγεται κατόπιν ενδελεχών απεικονιστικών εξετάσεων και βιοψίας.

Πρώιμη ανίχνευση καρκίνου του προστάτη

Η πρωταρχική ένδειξη για την εξέταση προστάτη με μέτρηση των επιπέδων του PSA στο αίμα είναι η ικανότητά της να ανιχνεύει τον καρκίνο του προστάτη σε πρώιμο στάδιο. Ο καρκίνος του προστάτη συχνά εξελίσσεται αργά, ενώ σε πρώιμο στάδιο είναι συνήθως ασυμπτωματικός. Μέχρι να εκδηλωθούν τα συμπτώματα, η ασθένεια μπορεί να έχει προχωρήσει σε ένα στάδιο όπου οι θεραπευτικές επιλογές είναι πιο περιορισμένες και η πρόγνωση είναι χειρότερη. Η εξέταση PSA συνεπώς επιτρέπει την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη πριν εμφανιστούν συμπτώματα, παρέχοντας την ευκαιρία για έγκαιρη και πιο αποτελεσματική θεραπεία. Ο καρκίνος του προστάτη σε πρώιμο στάδιο είναι πιο πιθανό να είναι εντοπισμένος και να αντιδρά καλύτερα στις υπάρχουσες θεραπευτικές επιλογές, όπως η χειρουργική επέμβαση ή η ακτινοθεραπεία.

Παράλληλα, η εξέταση PSA εφαρμόζεται για την παρακολούθηση ανδρών μετά από χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία για καρκίνο του προστάτη για να διαπιστωθεί εάν ο καρκίνος τους έχει υποτροπιάσει. Εάν οι τιμές PSA ενός άνδρα αρχίσουν να αυξάνονται μετά τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη, μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι υποτροπής. Μια τέτοια «βιοχημική υποτροπή» εμφανίζεται συνήθως μήνες ή χρόνια πριν η υποτροπή προκαλέσει συμπτώματα. Ωστόσο, μία μόνο αυξημένη μέτρηση του PSA σε κάποιον που έχει ιστορικό καρκίνου του προστάτη δεν σημαίνει πάντα ότι ο καρκίνος έχει επανέλθει. Συνήθως συνιστάται σε τέτοιες περιπτώσεις η επανάληψη της εξέτασης PSA σε συνδυασμό με τη διενέργεια πρόσθετων εξετάσεων για τον έλεγχο ενδείξεων υποτροπής.

Ζητήματα που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη εξέταση προστάτη

Η εξέταση προστάτη με μέτρηση των επιπέδων του PSA ωστόσο συνοδεύεται από ορισμένους περιορισμούς, καθώς δεν μπορεί να εξάγει με βεβαιότητα το συμπέρασμα ότι τα αυξημένα επίπεδα του PSA οφείλονται σε κακοήθεια. Μάλιστα, τα αυξημένα επίπεδα PSA μπορεί να προκύψουν από διάφορες καλοήθεις καταστάσεις, οδηγώντας σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα και περιττές βιοψίες. Ωστόσο, η πρόοδος στην κατανόηση της δυναμικής του PSA και της βιολογίας του καρκίνου του προστάτη έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη πιο εξειδικευμένων στρατηγικών προσυμπτωματικού ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση, ο Χειρουργός Ουρολόγος Δρ. Βασίλειος Μυγδάλης ερμηνεύει με τον κατάλληλο τρόπο τυχόν ανεβασμένα επίπεδα PSA στο αίμα, διασφαλίζοντας την υγεία και ευημερία κάθε ασθενούς.