Ο όρος ουρολοιμώξεις αναφέρεται στις λοιμώξεις που αφορούν σε όλο το ουροποιητικό σύστημα (νεφρό, κύστη, ουρήθρα). Έχει επικρατήσει όμως να συμπεριλαμβάνονται στις ουρολοιμώξεις και οι λοιμώξεις του γεννητικού συστήματος π.χ. προστατίδα, επιδιδυμίτιδα. Οι ουρολοιμώξεις είναι ιδιαίτερα συχνές στις γυναίκες και υπολογίζεται ότι τουλάχιστον το 30% των γυναικών θα πάθουν κυστίτιδα (λοίμωξη της κύστης). Οι ουρολοιμώξεις αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορούν να οδηγήσουν σε βακτηριαιμία (μικρόβια στο αίμα) και σήψη, καταστάσεις απειλητικές για την ζωή. Ωστόσο τις περισσότερες φορές η λοίμωξη εντοπίζεται στην ουροδόχο κύστη (κυστίτιδα) με συμπτωματολογία που περιλαμβάνει:
- Συχνουρία με μικρή ποσότητα ούρων σε κάθε ούρηση
- Πόνο και κάψιμο κατά την ούρηση
- Θολά και δύσοσμα ούρα
- Πόνος στην κύστη
- Αιματουρία
Αν υποπτευόμαστε ουρολοίμωξη η διαπίστωση θα γίνει με γενική εξέταση ούρων, με καλλιέργεια ούρων που θα απομονώσει τον υπεύθυνο μικροοργανισμό και με το αντιβιόγραμμα που θα καθορίσει την ευαισθησία του στα αντιβιοτικά.
Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις
Ορισμένες γυναίκες υποφέρουν από συχνές ουρολοιμώξεις. Γενικά οι γυναίκες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ουρολοιμώξεων διότι έχουν μικρό μήκος ουρήθρας (το σωληνάκι που παροχετεύει τα ούρα από την κύστη) και επίσης η ουρήθρα τους βρίσκεται πολύ κοντά στο ορθό. Εκτός από την ανατομία που προδιαθέτει σε ουρολοιμώξεις, το ανοσοποιητικό σύστημα ορισμένων γυναικών είναι υπεύθυνο για την μειωμένη προστασία έναντι των ουρολοιμώξεων.
Διαγνωστικός έλεγχος για υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις
Στις γυναίκες που παρουσιάζουν υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, ο έλεγχος του ουροποιητικού συστήματος μερικές φορές θεωρείται απαραίτητος για την διαπίστωση τυχόν υποκείμενων ανωμαλιών που προδιαθέτουν σε λοιμώξεις, αλλά και για τον αποκλεισμό αιτιών που μιμούνται την λοίμωξη. Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει απεικονιστικό έλεγχο του ουροποιητικού (ακτινογραφία, υπερηχοτομογράφημα) καθώς και έλεγχο της ουρήθρας και της κύστης με κυστεοσκόπηση. Σημαντική επίσης είναι η εξακρίβωση και ταυτοποίηση του παθογόνου παράγοντα με εξετάσεις ούρων (γενική, καλλιέργεια) ΠΡΙΝ την έναρξη οποιασδήποτε αντιβιοτικής αγωγής.
Προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων
Γενικά μέτρα που μπορεί να πάρει μια γυναίκα για να ελαττώσει τις πιθανότητες ανάπτυξης ουρολοίμωξης είναι:
- Να σκουπίζεται με φορά από εμπρός προς τα πίσω μετά από κάθε κένωση, καθώς ελαττώνει την μεταφορά μικροβίων προς την ουρήθρα και τον κόλπο
- Να ουρεί μετά από κάθε σεξουαλική επαφή, καθώς βοηθά στην έκπλυση βακτηρίων που μπορεί να έχουν εισαχθεί στην ουρήθρα κατά την επαφή
- Να χρησιμοποιεί λιπαντική γέλη (gel) κατά την συνουσία αν ο κόλπος της είναι ξηρός
- Να αποφεύγει τη χρήση σπερματοκτόνων κρεμών και προφυλακτικών που περιέχουν σπερματοκτόνες ουσίες, καθώς αποτελούν κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη μικροοργανισμών. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει επίσης, συχνότερη εμφάνιση ουρολοιμώξεων σε γυναίκες που χρησιμοποιούν διαφράγματα ως αντισυλληπτικό μέσο
- Να αποφεύγει προϊόντα που ερεθίζουν την ουρήθρα, όπως τα κολπικά ντους, τα σπρέυ υγιεινής και τον υπερβολικό καθαρισμό της γενετήσιας περιοχής. Οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις δεν είναι αποτέλεσμα μή καθαριότητας, τουναντίον η υπερβολική καθαριότητα και πλύσιμο του κόλπου μπορεί να χειροτερεύσει την κατάσταση
- Αντιμετωπίστε την δυσκοιλιότητα καθώς αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ουρολοίμωξη
- Αυξήστε την κατανάλωση υγρών
- Η κατανάλωση χυμού μούρων (cranberries) βοηθάει στην ελάττωση των υποτροπών της ουρολοίμωξης
Διαφορετικά θεραπευτικά σχήματα ανάλογα με το είδος και την μορφή εμφάνισης της υποτροπιάζουσας ουρολοίμωξης μπορεί να προταθούν:
- Ανοσοπροφύλαξη με την χορήγηση κατάλληλων εμβολίων
- Προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών – μικρότερη δόση για μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε να εξαλειφθεί η εμμένουσα ενοχλητική συμπτωματολογία
- Αντιβίωση μετά την σεξουαλική επαφή σε γυναίκες που εμφανίζουν ουρολοιμώξεις μετά την συνουσία
- Χρήση ενδκολπικών οιστρογόνων σε υπόθετα για μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ξηρότητα του κόλπου που προδιαθέτει σε ουρολοιμώξεις.